Bão số 9 đánh gãy phần chữ T của cầu cảng đảo Lý Sơn, còn trơ mỗi chữ I. Một tháng nay, để tàu cập vào đảo, người ta làm tạm một mảng bè bằng cây dương. Nhưng cầu cảng tạm bợ này chỉ “ưu tiên” cho hành khách ra, vào đảo chứ các loại hàng hóa cồng kềnh thì phải tăng bo.

Vật giá ra đảo vốn dĩ đắt đỏ, giờ lại tăng bo một công đoạn nữa, thay vì giá cao gấp rưỡi trong đất liền, giờ gấp đôi, thậm chí gấp ba. Cát xây dựng là mặt hàng đang sốt ở hòn đảo này, giá cả cũng đang tăng lên từng giờ như cấp của bão số 9 vừa rồi vậy.

Có trên 100 căn nhà ở Lý Sơn cần xây lại sau bão và cũng ngần ấy ngôi nhà đang xây dở dang, giờ tiếp tục hoàn thiện. Đó là mới chỉ tính nhà dân chứ chưa tính các công trình xây dựng khác đang triển khai trên đảo. Nếu gộp chung lại, số cát xây dựng cần cho đảo hiện nay lên đến cả ngàn khối, nhưng đâu có dễ dàng vận chuyển. Ngoài việc phải tăng bo qua hai ba công đoạn mới đưa được cát lên bờ đảo, chủ tàu chở cát còn phải ngóng cổ xem trời. Mà trời mùa này thì một ngày yên nhưng có đến mười ngày động. Vì vậy, mang được khối cát ra đảo chẳng khác nào mang … vàng!

Chỉ mới tính đường vận chuyển cát ra đảo ấy thôi mà đã thấy toát mồ hôi, nếu tính luôn công đoạn tìm cát trong đất liền còn vất vả nữa! Mùa này, nước lũ đang phủ kín sông Trà - nơi chuyên cung cấp cát xây dựng cho Lý Sơn, do đó để lấy được xe cát trên con sông này là hết sức nhiêu khê. Những tay đầu nậu cát phải canh chừng từng li từng tí một về mức độ báo động của nước lũ sông Trà. Nếu ham dăm bảy trăm ngàn mà lao ra sông xúc cát trong mưa lũ, có khi cả người lẫn xe trôi luôn ra biển! Lấy được cát rồi, xe phải chở 20 cây số nữa mới tập kết được tại cảng Sa Kỳ.

Một tốp “thợ đụng” (đụng gì làm nấy), tay cầm xẻng, miệng quát tháo liên hồi kỳ trận, vừa xúc cát vừa la ỏm tỏi, mới đưa được hai-ba khối cát lên tàu biển. Sau 4 giờ vật lộn với sóng biển, tàu mới cập đảo. Khi cầu tàu chưa bị bão số 9 vặt trụi phần chữ T, chỉ cần xúc từ tàu đổ lên cầu cảng, sau đó dùng xe cọc cạch tha về tập kết ở bãi xây dựng là xong. Giờ chữ T mất, tàu phải tăng bo một đoạn nữa bằng cách chuyển dần từ tàu lớn sang thuyền thúng để mang cát vào đảo.

Ông Nguyễn Tỵ, có nhà vừa sập, vừa quẹt mồ hôi đầm đìa trên mặt, vừa xúc cát, miệng càm ràm: “Cảng mất chữ T, dân mất thêm T (ý ông muốn nói mất thêm tiền)”. Mà nào có phải muốn mua cát là được liền đâu! Phải đăng ký với các đại lý, có khi cả tuần mới mua được vài ba khối cát.

Trước bão, cát chỉ ở mức 150.000đ-180.000đ/khối, giờ vọt lên 250.000đ-280.000đ/khối nhưng không có cát để mua. Một chủ đại lý cát phân bua: “Không phải chúng tôi lợi dụng dân gặp khó mà chặt chém gì đâu! Chẳng qua là rất khó khăn trong việc vận chuyển cát ra đảo nên phải bán giá, đó may ra mới hòa được vốn. Cũng do trời hành cả thôi chứ chẳng ai muốn vậy !”.

Số nhà sập hiện đang gấp rút xây lại vì khác với đất liền, mật độ dân cư trên đảo Lý Sơn dày đặc nên việc ăn nhờ ở đậu hàng xóm là rất phiền phức. “Cát có đắt mấy cũng phải cố mà mua, may ra tới Tết mới có nhà”- ông Tỵ nói.

Được biết, mỗi căn nhà bị sập trên đảo hiện nay chỉ được nhận 10 triệu tiền hỗ trợ của Nhà nước, bằng với mức hỗ trợ ở đồng bằng. Chế độ “cào bằng” đó khiến nhiều gia đình ở Lý Sơn không thể nào giải được bài toán “xây nhà mười triệu” được. Mà đa phần những gia đình có nhà bị sập vừa rồi đều là những người nghèo, thậm chí rất nghèo. Vì vậy, việc “góp thêm” vào ngôi nhà 10 triệu là điều quá sức với họ. Rất may là một số doanh nghiệp đã có sáng kiến giúp dân Lý Sơn. Như Tập đoàn Dệt may Việt Nam chẳng hạn, họ tặng cho dân Lý Sơn 300 triệu nhưng chỉ “khoanh” lại cho 10 gia đình. Như vậy, mỗi nhà có 30 triệu, cộng với 10 triệu “phần cứng” mà Nhà nước hỗ trợ nữa thì cũng xây được ngôi nhà có thể “chấp” bão số 9 được rồi. Thế nhưng, với giá cát hiện tại, dẫu có nhận 40 triệu đi nữa thì cũng rất khó để xây được ngôi nhà tử tế