Trang Chính1
VẺ ĐẸP NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM NHÂN NGÀY 20-10 Fri Oct 15, 2010 7:56 pm
thanhhai
Thành Viên Tích Cực
Giới tính : 
Số bài gửi : 390
Nỗ Lực : 488
Điểm Thưởng : 75
Tuổi : 31
Đến từ : Đảo Thần Tiên
Số bài gửi : 390 Nỗ Lực : 488Điểm Thưởng : 75
Tuổi : 31
Đến từ : Đảo Thần Tiên
Tôn vinh phái đẹp bằng ánh sáng
Mai Thu Huyền
Diễn viên Kiều Anh
Nếu nói nhiếp ảnh là nghệ thuật của ánh sáng thì Nhà báo - Nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Thọ đã có gần nửa thế kỷ gắn bó, kiếm tìm và tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam qua những khuôn hình sống động, giàu sức biểu cảm.
Năm nay, Nhà báo - Nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Thọ đã bước sang tuổi 78. Song, ở bất cứ nơi đâu, từ Bắc chí Nam, từ Mèo Vạc (Hà Giang) đến đất Mũi Cà Mau, nếu có sự kiện hay con người, đặc biệt là phụ nữ, đáng ghi lại dấu ấn là nơi đó lại xuất hiện bóng dáng ông. Suốt 46 năm gắn bó với nhiếp ảnh, ông có thật nhiều kỷ niệm với các nhân vật của mình...
100 bức chân dung phụ nữ trong triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” của Nghệ sĩ Văn Thọ không chỉ đẹp về hình thức mà đẹp cả tâm hồn. Đó là những chính trị gia tài giỏi, vào sinh ra tử với vận mệnh đất nước như Cố Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Định, nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình... là những nữ doanh nhân có tiếng như Trần Thị Việt Thanh (Công ty địa ốc Hòa Phát), Trần Thị Hồng Hạnh (Tập đoàn Mai Linh)... Không chỉ vậy, đó còn là các chị em với những công việc bình dị, thầm lặng: Chị lao công dọn bùn sông Tô Lịch, cô công nhân chăm vườn bưởi Bác Hồ, người thợ thủ công đan lát ở làng nghề mây tre đan Thanh Oai hay thợ khắc khảm ở Đồng Kị...
Anh hùng châu Á Phạm Thị Huệ
Nghệ nhân tranh cát Ý Lan
Trong số những chân dung sẽ được triển lãm, Nghệ sĩ Văn Thọ đặc biệt nhớ lần ghi hình 6 người phụ nữ của Trung đoàn cảm tử quân giải phóng Thủ đô năm xưa. Những người phụ nữ ấy nay đã già. Có những người đi không vững phải nhờ đến chiếc gậy. “Khi thực hiện các bức ảnh, tôi không quan niệm người đẹp hay chưa đẹp về hình thức, mà coi trọng nét đẹp tâm hồn. Ưu tiên số 1 của tôi là những người phụ nữ có nhiều cống hiến, nhiều sản phẩm và được nhân dân tôn vinh. Với những người đã có tuổi, tôi tôn trọng những nếp nhăn tuổi tác, không photoshop, chỉ xử lý ánh sáng hợp lý”, Nghệ sĩ Văn Thọ cho biết.
Ngay cả những phụ nữ đẹp như Nghệ nhân tranh cát Ý Lan, Hoa hậu - diễn viên Giáng My cũng khiến ông kỳ công chụp gần 100 tấm ảnh để chọn ra 1 tác phẩm ưng ý nhất dành cho triển lãm. Một điều khiến nhà nhiếp ảnh lão thành hạnh phúc là ông có cơ hội được hướng ống kính máy ảnh theo suốt con đường dài cuộc đời của nhân vật. Mai Thu Huyền là 1 nhân vật như thế.
Nghệ sĩ Văn Thọ đã chụp chân dung Mai Thu Huyền khi cô còn là nữ sinh Trung học và bức ảnh ấy đã mang lại cho ông giải thưởng quốc tế. Tiếp đó, ông lại có những hình ảnh của Mai Thu Huyền trong vai trò của một Diễn viên điện ảnh nổi tiếng, hay với cương vị là Tổng giám đốc FPT Media. Tại triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam”, ông tự hào đặt chân dung của cô trong chủ đề “Phụ nữ đẹp và thành đạt”.
Giáng My
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nhiếp ảnh, Nghệ sĩ Văn Thọ không bao giờ quên những năm tháng mới vào nghề. Đôi khi đạp xe lang thang các con phố, ông bắt gặp một khuôn mặt đẹp liền vội vã rượt xe đuổi theo, đến gần có khi là nhân vật mình đã quen, có khi lại là cái nhìn nhầm hình. Đến nay, ông ít khi đi tìm những cái đẹp bất chợt ấy nữa. Một phần, theo nhận xét của ông, các cô gái ngày nay ra đường bịt mặt quá kín. Mặt khác, những bức hình của ông mang tính chủ đích, không chỉ vẻ đẹp hình thức mà mang cần nét đẹp tâm hồn. Tuy nhiên, chẳng phải vì thế mà Nhiếp ảnh gia Văn Thọ không lặn lội tìm kiếm nhân vật.
Thiếu nữ dân tộc thiểu số
Ông chia sẻ: “Càng có nhiều trải nghiệm sống, tôi càng hiểu vai trò của người phụ nữ quan trọng đến nhường nào. Bất kỳ lĩnh vực nào cũng có những đóng góp của người phụ nữ. Cuộc đời tôi sống nhờ nhiều phụ nữ nên tôi luôn trăn trở mình phải trả ơn cho phái đẹp”. Và một trong những cách để Nghệ sĩ Văn Thọ trả “món nợ” đó chính là triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” sẽ được khai mạc vào ngày 6/8 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội).
Sau khi triển lãm kết thúc, Nghệ sĩ Văn Thọ sẽ tặng toàn bộ số ảnh cho Thông tấn xã Việt Nam để lưu trữ. Văn Thọ cũng tiết lộ, nếu còn sức khỏe, ông sẽ tiếp tục thực hiện phần 2 của “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” bởi vẫn còn rất nhiều phụ nữ cần được tôn vinh.
Theo quan niệm truyền thống thì người phụ nữ chỉ được coi là đẹp khi hội đủ các phẩm chất về “tứ đức” (công, dung, ngôn, hạnh). Vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ mãi mãi không bao giờ bị mất đi vì thời nào phụ nữ đẹp cũng cần phải có “tứ đức” nhưng trong sự phát triển của xã hội hiện đại thì nội hàm của “tứ đức” đã đang dần thay đổi cho phù hợp.
Trong số báo này chúng tôi xin tập hợp và phản ánh một số ý kiến, quan điểm về “Phụ nữ và gia đình VN hiện đại”. Đây là một diễn đàn mở nên bạn đọc của GD&TĐ có thể tiếp tục gửi ý kiến trao đổi đến Ban biên tập, chúng tôi sẽ đăng tải trong chuyên mục của trang Gia đình ở các số báo tiếp theo.
Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban DS, GĐ&TE Việt Nam:
Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị
Thưa bà, trong tư cách một người phụ nữ, bà đánh giá như thế nào về vị trí của người phụ nữ ở XH hiện đại?
Bản thân tôi được làm phụ nữ, đã trưởng thành từ công tác cơ sở và trải qua nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là đoàn thể phụ nữ, và nay lại có cơ duyên được gắn bó không chỉ với đối tượng phụ nữ - bà mẹ mà còn có gia đình, trẻ em.
Không hẹn mà đời mình đã gắn chặt với giới. Sự gắn chặt định mệnh này cũng đồng nghĩa với trách nhiệm được đặt trên đôi vai tôi. Đó là mục tiêu phấn đấu cho sự công bằng và bình đẳng của phụ nữ, bảo vệ quyền lợi phụ nữ và trẻ em, cho hạnh phúc của gia đình. Người phụ nữ ở xã hội hiện đại do ý thức được quyền bình đẳng nam nữ mà ngày càng có trách nhiệm to lớn, sâu nặng hơn đối với gia đình và xã hội. Trách nhiệm càng cao, ảnh hưởng càng to lớn. Không gì phủ nhận được vị trí quan trọng của người phụ nữ trong gia đình và xã hội. Thật đơn giản, bạn hãy tưởng tượng xem, nếu như trong ngôi nhà thiếu người phụ nữ? Không có người phụ nữ, dù trong nhà có nhiều người nhưng không có mái ấm. Còn ngoài xã hội, ngày càng có nhiều phụ nữ khẳng định được tài năng và phẩm chất trên các lĩnh vực mà trước đây một vài thập kỷ chỉ dành riêng cho nam giới. Là phụ nữ, tôi tự hào về sự khẳng định giới đó của mình. Nhưng có một cảm nhận tôi đặc biệt muốn nói lời biết ơn và tâm sự cùng nam giới: Người phụ nữ, nhất là phụ nữ đã có gia đình, tạo dựng sự nghiệp và thành đại không chỉ bằng tài năng mà còn có sự giúp đỡ, sự cảm thông, sẻ chia bằng tình thương và trách nhiệm của chồng và các thành viên trong gia đình.
Theo bà, những quan niệm truyền thống về vẻ đẹp của người phụ nữ VN có còn nguyên giá trị? Quan điểm của bà về vẻ đẹp của người phụ nữ VN ngày nay?
Tôi cho rằng những quan niệm truyền thống về vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam với tứ đức “công, dung, ngôn, hạnh” vẫn còn nguyên giá trị. Dân tộc Việt Nam đã sáng tạo và phát triển tứ đức của Nho giáo một cách uyển chuyển, đầy bứt phá. Lịch sử Việt Nam đã ghi lại những tên tuổi phụ nữ đầy tự hào trên các lĩnh vực cầm quân, cầm quyền, văn học, nghệ thuật... Chúng ta rất tự hào bởi chỉ Việt Nam mới có những người phụ nữ độc đáo, dũng cảm, tài năng, đầy tình thương và trách nhiệm như Hai Bà Trưng, Bùi Thị Xuân, Hồ Xuân Hương...
Và chỉ ở Việt Nam mới có Nguyễn Thị Định, có Út Tịch- Người mẹ cầm súng. Có một câu chuyện nghe kể tôi vô cùng khâm phục chất nhân hậu của nữ du kích Củ Chi, chị Bảy Mô, khi chị không bắn những tên lính Mỹ được lệnh càn xuống địa đạo Củ Chi, đang trong tầm ngắm của chị vì lúc ấy, những người lính Mỹ đang khóc khi xem ảnh gia đình, đọc thư người thân, dù lúc đó, diệt được ba tên Mỹ sẽ trở thành Dũng sĩ diệt Mỹ là niềm mơ ước của mọi người. Ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển mạnh mẽ, đất nước đang hội nhập đã làm thay đổi nhiều thứ, con người có nhiều mối quan hệ hơn, năng động hơn, thông minh hơn, làm được nhiều điều thần kỳ hơn nhưng dường như cuộc sống cũng đầy thách thức lo toan hơn, thậm chí có người cảm thấy cô đơn hơn. Hơn lúc nào hết, thiên chức cao quý của phụ nữ được phát huy sẽ làm cuộc sống được cân bằng, trở nên ấm áp, sống động hơn. Đơn giản, bởi người phụ nữ thời hiện đại cũng được trao tặng thiên chức vĩ đại là được làm mẹ. Có bà mẹ, có trẻ em, có tổ ấm thiêng liêng của gia đình là cuộc sống luôn hướng đến sự phát triển bền vững...
Tuy nhiên, để phát triển bền vững, người phụ nữ Việt Nam ngày nay vừa là nhân tố tuyên chiến đẩy lùi đói nghèo, vừa là lực lượng đáng kể góp phần xây dựng cuộc sống no ấm, phồn vinh. Chưa bao giờ người phụ nữ được tạo nhiều điều kiện để phát triển như hôm nay. Và cũng chưa bao giờ, người phụ nữ phải gánh trên vai quá nhiều áp lực như hiện nay. Vì lẽ đó, người phụ nữ Việt Nam ngoài vẻ đẹp truyền thống công, dung, ngôn, hạnh còn phải giỏi, mạnh mẽ và kiên quyết hơn để vươn đến sự phát triển bền vững.
Theo xu hướng phát triển, có phải những giá trị truyền thống, nền tảng của văn hoá gia đình đang đứng trước nguy cơ biến đổi, mai một dần? Vậy các tiêu chí về một gia đình hạnh phúc thời nay có thể dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại?
Có thể nói gia đình có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi cá nhân nói riêng và xã hội nói chung. Một trong những quan điểm nêu trong Chiến lược xây dựng gia đình VN đến năm 2010 là “Giáo dục và xây dựng gia đình luôn kế thừa, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình VN gắn với những giá trị tiên tiến của gia đình trong xã hội phát triển”. Với những giá trị gia đình truyền thống như hiếu thảo, thuỷ chung, trên thuận dưới hoà, gia đình đoàn tụ bên bữa cơm, trong những ngày giỗ tộc... không thể mất đi được. Tuy nhiên, các mối liên kết trong quan hệ giữa các thế hệ trong gia đình và họ hàng nêu trên đang có biểu hiện suy giảm dưới tác động của sự thay đổi cấu trúc gia đình và quá trình phát triển. Chính trong làn sóng chuyển đổi đó, chúng ta càng thấy được vai trò quan trọng của gia đình và đặc biệt vai trò người phụ nữ trong việc lưu giữ các giá trị văn hoá dân tộc. Tôi nghĩ, dù cuộc sống có hiện đại đến đâu, những đứa trẻ vẫn cần đến câu hát ru của mẹ, cần đến món ăn do chính bàn tay mẹ nấu, cần đến những lời dạy con từ những câu ca dao dân ca nhẹ nhàng, thâm thuý của người xưa. Tuy nhiên, nhận thức gìn giữ văn hoá dân tộc không còn chỉ là chuyện đơn lẻ của mỗi bà mẹ mà phải là ý thức của từng thành viên trong gia đình, của mọi người, của xã hội và của cả dân tộc. Đây chính là sức mạnh của văn hoá, sức mạnh của Việt Nam đã được hun đúc ngàn đời và lưu truyền đến ngày nay. Trách nhiệm và bổn phận của mỗi người chúng ta cần ý thức và nỗ lực để dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại - theo hoàn cảnh thực tế và bằng chính cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình. Vậy tại sao trong gia đình, chúng ta không thể dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại. Chỉ cần chúng ta nhận thức đúng, nỗ lực thêm một chút, tình thương và trách nhiệm sẽ điều chỉnh được sự lệch lạc nhất thời. Tôi tin như thế!
UB DSGĐTEVN đã có sáng kiến đề xuất Thủ tướng quyết định ngày 28/6 là ngày Gia đình VN, mỗi năm đều đưa ra một chủ đề cụ thể và triển khai các hoạt động. Kết quả đạt được như thế nào và năm nay ngày Gia đình VN sẽ mang chủ đề gì và có liên quan tới vai trò của người phụ nữ không, thưa bà?
Đúng vậy, từ năm 2001 theo đề nghị của Uỷ ban Bảo vệ Chăm sóc và Giáo dục Trẻ em lúc đó nay là Uỷ ban Dân số Gia đình và Trẻ em đã đề nghị Thủ tướng quyết định chọn ngày 28/6 hàng năm là ngày Gia đình VN và từ đó đến nay mỗi năm Uỷ ban luôn chọn một chủ đề cụ thể thiết thực để hướng các hoạt động trọng tâm theo chủ đề đã chọn, và ngày Gia đình VN đã thực sự trở thành ngày hội của các thành viên trong gia đình ở hầu hết các địa phương, các cơ quan, các khu dân cư.
Nhận thức được vai trò quan trọng của gia đình đã chuyển biến mạnh mẽ. Công tác gia đình dần dần được các ngành các cấp quan tâm, đặc biệt là nhiều mô hình, nhiều phong trào hoạt động nhằm xây dựng đạt mục tiêu gia đình ít con no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc ngày càng được lan rộng và thiết thực, mặt khác cũng tác động lên án những ảnh hưởng tiêu cực, lối sống thực dụng, lạc hậu. Năm 2006 vừa qua với chủ đề “Thắp sáng tình yêu thương trong mỗi gia đình”, nhiều hoạt động có ý nghĩa nhằm hướng đến xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người bằng tình yêu thương, gắn bó giữa các thành viên trong gia đình. Năm nay nước ta đã ban hành Luật bình đẳng giới, và đang trình Quốc hội Luật phòng chống bạo lực trong gia đình. Chúng tôi dự kiến chủ đề năm nay là “Vì một mái ấm không bạo lực”.
Người phụ nữ được đánh giá cao khi hội đủ phẩm chất đẹp người, đẹp nết, vừa đảm trách tốt thiên chức của mình trong gia đình vừa hoàn thành tốt công việc xã hội. Vậy thì, để tương xứng, các đấng nam nhi – những người vốn được coi là trụ cột trong gia đình – có cần phải tạo dựng được vẻ đẹp của mình?
Là phụ nữ, được mệnh danh là phái đẹp, chúng tôi cũng thích người đàn ông của mình cũng phải đẹp chứ. Tuy nhiên, cái đẹp ở đây không dừng lại ở hình thức bên ngoài, mà chính là con người đàn ông mạnh mẽ, trách nhiệm, bao dung, biết yêu thương, chia sẻ, có ý chí và nghị lực vươn lên... Đó là những mong muốn về vẻ đẹp ở người đàn ông của mình. Thật giản dị phải không?
Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam xưa và nay
(GD&TĐ)-Vẻ đẹp của người PNVN in dấu ấn đậm trong thơ ca, nhạc, họa, điêu khắc… và mãi bất tử với thời gian. Họ đã góp phần làm nên vẻ đẹp của văn hoá dân tộc.
Em như cây quế giữa rừng
Ngát thơm ai biết, lẫy lừng ai hay.
Đó là vẻ đẹp chân quê, giản dị và đáng yêu. Ở họ không phải lúc nào cũng là liễu yếu đào tơ, là cái bóng của người đàn ông mà luôn tiềm ẩn một sức mạnh chẳng kém gì nam giới. Họ là một nửa của cuộc sống nhân loại. Nhà văn M. Gôrky (người Nga) đã nói: Không có mặt trời thì hoa không nở/ Không có mẹ hiền, anh hùng, thi sĩ hỏi còn đâu?.
Từ xưa, phụ nữ ta đã có truyền thống chống ngoại xâm: Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh. Trong công cuộc dựng nước và giữ nước đã có nhiều phụ nữ nổi tiếng như: Bà Trưng, Bà Triệu, Ỷ Lan… đã làm cho quân giặc nhiều phen bạt vía kinh hồn. Hai Bà Trưng đã từng:
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định, dẹp yên biên thùy.
Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã xuất hiện nhiều gương chiến đấu hy sinh anh dũng của các chị: Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Minh Khai, Mạc Thị Bưởi, Nguyễn Thị Nhỏ, Nguyễn Thị Chiên, Trần Thị Lý, Nguyễn Thị Tuyển, Nguyễn Thị Hằng, Võ Thị Thắng, chị Út Tịch, mẹ Tơm, mẹ Suốt, bà Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Bình, Trương Mỹ Hoa v.v. Quyết tâm đánh giặc đến cùng của các mẹ, các chị là "Còn cái lai quần cũng đánh" (Người mẹ cầm súng – Nguyến Thi)
Trên lĩnh vực Văn học Nghệ thuật, Giáo dục, Khoa học… nhiều phụ nữ là những nhà thơ, nhà văn, hoạ sĩ nhạc sĩ, kỹ sư, bác sĩ, tiến sĩ tài năng như: Diệu Nhân (người Phú Thọ)- một thiền sư, nữ sĩ thời Lý; Nguyễn Thị Duệ (người Chí Linh- Hải Dương, bà Huyện Thanh Quan (tức Nguyễn Thị Hinh), người Hà Nội- một nhà thơ tài hoa ở thế kỷ thứ XIX; bà Bảng Nhãn (tức Lê Thị Liễu)- nữ sĩ tài hoa nổi tiếng ở đất Quảng Nam; và các nhà thơ như Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm… cho tới Anh Thơ, Vân Đài, Mộng Cầm, Sương Nguyệt Ánh, Xuân Quỳnh, Phan Thị Thanh Nhàn, Thuý Bắc, Lâm Thị Mỹ Dạ, Dương Thị Xuân Qúy v.v.
Trên bất kỳ lĩnh vực nào, ở giai đoạn lịch sử nào ta cũng đều bắt gặp tên tuổi của những phụ nữ nổi tiếng, làm vẻ vang dân tộc. Cả thế giới đều tôn vinh phụ nữ. Chúng ta hãy nhìn lại những quan niệm về vẻ đẹp của người PNVN xưa và nay. Vẻ đẹp ấy biểu hiện qua hình thể, lý tưởng và lẽ sống, trí tuệ và tâm hồn. Hay nói một cách khác đó là vẻ đẹp về hài hoà giữa hình thức và nội dung.
Trước CMT8 phần lớn PNVN nhuộm răng đen, búi tóc đuôi gà, mặc áo tứ thân, chít khăn mỏ quạ, đội nón quai thao… Ca dao-dân ca, thơ văn, nhạc hoạ đã ghi lại:
Một yêu tóc bỏ đuôi gà
Hai yêu ăn nói mặn mà có duyên
Ba yêu má lúm đồng tiền
Bốn yêu răng nhuộm hạt huyền thêm xinh
Năm yêu con mắt hữu tình…
Hay như những câu:
“Những người con mắt lá dăm/ Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền”
“Ai làm cái nón quai thao/ Để cho anh thấy cô nào cũng xinh”.
“Ngó lên đầu tóc em bao/ Chéo khăn em bịt dạ nào chẳng xiêu”.
“Cô kia bới tóc đuôi gà/ Nắm đuôi cô lại hỏi nhà cô đâu?”
“Bước lên xe đầu đội khăn rằn/ Dáng đi yểu điệu, ngồi gần say mê”
“Răng đen ai nhuộm cho mình/ Để duyên mình đẹp, để tình mình ưa”
“Những người thắt đáy lưng ong/ Vừa khéo chiều chồng lại khéo nuôi con”.v.v…
Hoặc trong thơ Nguyễn Bính:
Nào đâu cái yếm lụa sồi
Cái dây lưng đủi nhuộm hồi sang xuân
Nào đâu cái áo tứ thân
Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen? (Chân quê).
Một thời cha ông ta lại quan niệm người phụ nữ có khuôn mặt chữ điền mới đẹp Mặt chữ điền lắm tiền nhiều ruộng. Đó là vẻ đẹp phúc hậu, đã từng đi vào thơ Hàn Mặc Tử: Vườn ai mướt quá xanh như ngọc/ Lá trúc che ngang mặt chữ điền (Đây thôn Vĩ Dạ). Đến thời hiện đại vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ thật lắm màu nhiều sắc. Cái áo tứ thân của mẹ ta xưa đã được cách điệu thành áo dài với nhiều kiểu dáng. Tà áo em bay bay, bay bay trong nắng dịu dàng/ Aó bay trên đường như mây xuống phố/ Áo trên sân trường tựa cánh chim câu. Đẹp biết bao quê hương cho em chiếc áo nhiệm màu! (Một thoáng quê hương - Từ Huy và Thanh Tùng).
Nhà thơ Nguyễn Duy đã đã nhớ lại một thời áo trắng sân trường:
Thướt tha áo trắng nói cười
Để ta thương nhớ một thời áo nâu (Áo trắng má hồng).
Nhà thơ Lê Đình Cánh thì:
Ở đâu tôi cũng phải lòng
Những cô thôn nữ nâu sồng áo quê (Cảnh nghèo)
Còn nhà thơ Phạm Đình Ân lại bị hút hồn bởi chiếc áo nâu của cô gái:
Anh yêu áo trắng, áo hồng
Lại càng yêu đến vô cùng: áo nâu! (Áo nâu)
Hoặc anh cảm nhận được vẻ đẹp nền nã của chiếc áo đen mà ai đã mặc trong cái thuở ban đầu:
Áo đen ai mặc tình cờ
Để cho ai nhớ bây giờ ai quên?
… Thanh tao nào phải kén màu
Sắc đen ngậm ánh sáng vào bên trong… (Áo đen).
Nhà thơ Bùi Văn Bồng trong một buổi chiều tà bên bờ sông Hậu khi nhìn thấy cô gái Nam Bộ mặc áo bà ba, chèo xuồng ba lá đã quên cả lối về, vì đã quá đam mê trước vẻ đẹp của tà áo diệu kỳ này:
… Dòng sông thì rộng mênh mông
Aó em lại thắt eo hông làm gì
Khen ai khéo chít đường ly
Để cho tà áo thầm thì lời quê.
(Aó bà ba)
Vẻ đẹp của chiếc áo bà ba ấy cũng đã hơn một lần được nhạc sĩ Nhật Trường- Trần Thiện Thanh ngợi ca: Chiếc áo bà ba trên dòng sông thăm thẳm/ Em gái Ninh Kiều tóc dài chấm lưng thon.
Nhưng có lẽ vẻ đẹp lâu bền nhất của người con gái và có sức quyến rũ lạ kỳ là cái duyên ngầm. Chẳng thế mà khi chồng giận, cô gái đã rất khéo nhỏ nhẹ:
Chồng giận thì vợ làm lành
Miệng cười tủm tỉm: rằng anh giận gì?
chứ không như cô gái khác quá vội vàng và dứt khoát để chia tay:
Đất xấu vắt chẳng nên nồi
Anh đi lấy vợ để tôi lấy chồng.
Hoặc có cô thẳng thừng tuyên bố:
Chồng gì anh, vợ gì tôi
Chẳng qua là cái nợ đời cầm tay.
Hạnh phúc của vợ chồng, của gia đình đôi khi chỉ vì một sự tự ái, một chút nghi ngờ thiếu cảm thông là có thể đổ vỡ. Nhưng đa số PNVN rất giàu lòng vị tha và có đức hy sinh. Có người đã tự hạ mình xuống tận cùng để giữ gìn hạnh phúc:
Chàng ơi phụ thiếp làm chi
Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng.
Hoặc có khi hạnh phúc đã tan vỡ, người vợ đã chia tay anh chồng phụ bạc rồi nhưng vẫn còn khuyên và lo cho anh:
Anh về lấy vợ bên sông
Còn tôi tơ tưởng lấy con ông lái đò
Phòng khi sóng cả, gió to
Để tôi còn kịp chở đò đưa anh.
Anh đã có vợ khác, tôi đã có chồng, nhưng tôi vẫn độ lượng cứu giúp anh những lúc thất cơ lỡ vận, khi anh gặp phải cảnh cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt. Thế mới biết tấm lòng vị tha của PNVN đẹp biết chừng nào!
Cách mạng tháng Tám 1945 đã làm một cuộc đổi đời cho dân tộc. Những cô yếm thắm răng đen, sột soạt quần nâu, mặc áo tứ thân đã cầm súng, cầm cuốc đi phá đường, cản bước tiến của thực dân Pháp, gác lại mọi chuyện gia đình:
Nhà em phơi lúa chưa khô
Ngô chửa vào bồ, sắn thái chưa xong
Nhà em con bế con bồng
Em cũng theo chồng đi phá đường quan. (Tố Hữu)
Họ là những phụ nữ ba đảm đang, ba sẵn sàng việc nước, việc nhà để chồng con yên tâm đánh giặc. Đã có biết bao bà mẹ VN trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ/ Các anh không về, mình mẹ lặng im (Tạ Hữu Yên). Có mẹ ở Hà Bắc đã vá hơn hai trăm chiếc áo cho bộ đội, chiến sĩ: …Tấm áo ấy bấy lâu nay con thường vẫn mặc/ Để nhớ ngày chúng con về Hà Bắc/ Quần nhau với giặc, áo con rách thêm/ Nên các mẹ già lại phải thức thâu đêm vá áo/ Tấm áo ấy bấy lâu nay con quý hơn cơm gạo/ Đời mẹ nghèo thương áo rách/ Áo rách nên thương/ (Nguyễn Văn Tý).
Người mẹ trong bài thơ Đất quê ta mênh mông của Dương Hương Ly đã Ðào hầm từ lúc tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc/ Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác/ Bao đêm ròng tiếng cuốc vọng năm canh. Tấm lòng mẹ rộng mênh mông như luỹ như thành, có thể dấu cả sư đoàn dưới đất. Chính những việc làm tưởng như nhỏ nhoi của các mẹ, các chị đã góp phần làm nên một Dáng đứng Việt Nam, một sức mạnh Việt Nam tạc vào thế kỷ. Những bà má ở Hậu Giang, bà Bầm ở Trung du, bà Bủ ở Việt Bắc, mẹ Tơm ở Thanh Hoá, mẹ Suốt ở Quảng Bình, chị Út Tịch ở Cầu Kè, Trà Vinh… và biết bao các mẹ, các chị đã đi vào thơ ca, nhạc, hoạ. Chị Út Tịch với quyết tâm đánh Mỹ đến cùng Còn cái lai quần cũng đánh.
Những cô gái người Pa cô, Vân Kiều đi tải đạn, và tay vót chông miệng hát không nghỉ. Những cô gái Châu Yên ở Tây Bắc với bàn tay vén khéo Đụng vào khung cửi vải thành hoa/ Vung nắm tấm hoá ra đàn gà, thế mà các cô đã dùng súng trường hạ thần sấm, con ma của không lực Huê kỳ. Mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh), tuổi đẹp như trăng rằm từ 18 đến 20 đã ngã xuống để làm xanh một khoảng trời con gái (Lâm Thị Mỹ Dạ). Nhiều cô gái Em ở nông trường hay ra biên giới miệng vẫn hát vang lời ca Cuộc đời vẫn đẹp sao, tình yêu vẫn đẹp sao! Những cô giáo ở Tây Bắc, Việt Bắc, Tây Nguyên hay ở vùng sâu, vùng xa hy sinh cả tuổi xuân để đem chữ Cụ Hồ tới đàn em thơ ở các bản làng dân tộc xa xôi, hẻo lánh.
Cô giáo người Tày Tô Thị Rĩnh đã dùng tiếng đàn để thu hút các em học sinh người Hmông tới lớp, lấy đồng lương ít ỏi của mình để mua tập vở cho các em. Ta hãy nghe lời Tự hát, tự ru lòng mình đến rơi nước mắt của các cô giáo ở một bản làng heo hút vùng cao:
Ở rừng tự hát ru nhau
Lá trầu chị héo, quả cau em già
Ước ao có một gian nhà
Có trưa đưa võng đón bà lên chơi… (Em đi - Lê Đình Cánh).
Những người PNVN đẹp trong lao động, đẹp trong chiến đấu, và trong đời thường họ càng đẹp hơn. Người vợ đã nén nỗi đau, tiễn chồng ra trận và hứa với anh: Lúa tốt lắm anh ơi/ Giải thi đua em giật (Trần Hữu Thung), vẫn luôn xoè bàn tay bấm đốt , nhìn hoa bưởi, hoa chanh mà mong ngày anh về. Chị không mang nỗi buồn bi luỵ như người chinh phụ xưa trong buổi tiễn đưa:
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Chinh phụ ngâm)
Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn đã cảm nhận được vẻ đẹp kín đáo của một cô gái nông thôn gói bông bưởi vào chiếc khăn tay tặng người yêu ngày mai ra trận: Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu…/Hai người chia tay sao chẳng nói điều chi/ Mà hương thầm thơm mãi bước người đi. Nhiều cuộc chia tay đẹp như cánh nhạn lai bồng dưới một trời phượng đỏ.
Những người mẹ, người vợ ở hậu phương luôn làm yên lòng người đi chiến đấu. Nàng dâu và mẹ chồng càng thương nhau hơn: Phải đâu mẹ của riêng anh/ Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi/ Mẹ tuy không đẻ không nuôi/ Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong… (Xuân Quỳnh). Người mẹ nào mà chẳng thấy mát lòng hả dạ khi nghe những lời tâm tình của nàng dâu như thế! Người phụ nữ hôm nay không còn là những cô gái xưa trong thơ Nguyễn Bính: Em là con gái trong khung cửi/ Dệt lụa quanh năm với mẹ già. Họ cũng không hoá đá như nàng Tô Thị xưa. Họ là một nửa của vẻ đẹp cuộc sống, và chiếm hơn 50% dân số nhân loại.
Vẻ đẹp hình thể và vẻ đẹp tâm hồn của người PNVN ngày nay đã được nâng lên một bước phù hợp với thời đại trong xu thế hội nhập toàn cầu, nhưng vẫn giữ được tính dân tộc đậm đà. Họ vẫn phát huy vẻ đẹp của một thời anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang và còn mang vẻ đẹp về trí tuệ. Nhiều chị em là những giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ … ngang hàng hoặc vượt nam giới. Những hoa hậu, á hậu, hoa khôi, người đẹp thời trang hôm nay là những sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng, biết hát hay, múa giỏi, trả lời ứng xử tinh thông. Họ không còn là những người đẹp trong cung cấm xưa để điểm tô cho ngai vàng phong kiến. Họ đang viết tiếp trang sử oanh liệt của Bà Triệu, Bà Trưng dưới thời đại mới. Những Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Hằng, Ngô Thị Tuyển… như có mặt khắp nơi trên mọi nẻo đường của Tổ quốc.
Vẻ đẹp của người PNVN in dấu ấn đậm trong thơ ca, nhạc, họa, điêu khắc… và mãi bất tử với thời gian. Họ đã góp phần làm nên vẻ đẹp của văn hoá dân tộc. Chúng ta hãy cùng chia sớt nỗi đau của các mẹ, các chị trong quá khứ, và cùng vui, cùng tự hào với những gì mà các mẹ, các chị đã góp phần làm nên vẻ đẹp của phụ nữ trong cuộc sống hôm nay và mai sau.
Mai Thu Huyền
Diễn viên Kiều Anh
Nếu nói nhiếp ảnh là nghệ thuật của ánh sáng thì Nhà báo - Nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Thọ đã có gần nửa thế kỷ gắn bó, kiếm tìm và tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam qua những khuôn hình sống động, giàu sức biểu cảm.
Năm nay, Nhà báo - Nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Thọ đã bước sang tuổi 78. Song, ở bất cứ nơi đâu, từ Bắc chí Nam, từ Mèo Vạc (Hà Giang) đến đất Mũi Cà Mau, nếu có sự kiện hay con người, đặc biệt là phụ nữ, đáng ghi lại dấu ấn là nơi đó lại xuất hiện bóng dáng ông. Suốt 46 năm gắn bó với nhiếp ảnh, ông có thật nhiều kỷ niệm với các nhân vật của mình...
100 bức chân dung phụ nữ trong triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” của Nghệ sĩ Văn Thọ không chỉ đẹp về hình thức mà đẹp cả tâm hồn. Đó là những chính trị gia tài giỏi, vào sinh ra tử với vận mệnh đất nước như Cố Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Định, nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình... là những nữ doanh nhân có tiếng như Trần Thị Việt Thanh (Công ty địa ốc Hòa Phát), Trần Thị Hồng Hạnh (Tập đoàn Mai Linh)... Không chỉ vậy, đó còn là các chị em với những công việc bình dị, thầm lặng: Chị lao công dọn bùn sông Tô Lịch, cô công nhân chăm vườn bưởi Bác Hồ, người thợ thủ công đan lát ở làng nghề mây tre đan Thanh Oai hay thợ khắc khảm ở Đồng Kị...
Anh hùng châu Á Phạm Thị Huệ
Nghệ nhân tranh cát Ý Lan
Trong số những chân dung sẽ được triển lãm, Nghệ sĩ Văn Thọ đặc biệt nhớ lần ghi hình 6 người phụ nữ của Trung đoàn cảm tử quân giải phóng Thủ đô năm xưa. Những người phụ nữ ấy nay đã già. Có những người đi không vững phải nhờ đến chiếc gậy. “Khi thực hiện các bức ảnh, tôi không quan niệm người đẹp hay chưa đẹp về hình thức, mà coi trọng nét đẹp tâm hồn. Ưu tiên số 1 của tôi là những người phụ nữ có nhiều cống hiến, nhiều sản phẩm và được nhân dân tôn vinh. Với những người đã có tuổi, tôi tôn trọng những nếp nhăn tuổi tác, không photoshop, chỉ xử lý ánh sáng hợp lý”, Nghệ sĩ Văn Thọ cho biết.
Ngay cả những phụ nữ đẹp như Nghệ nhân tranh cát Ý Lan, Hoa hậu - diễn viên Giáng My cũng khiến ông kỳ công chụp gần 100 tấm ảnh để chọn ra 1 tác phẩm ưng ý nhất dành cho triển lãm. Một điều khiến nhà nhiếp ảnh lão thành hạnh phúc là ông có cơ hội được hướng ống kính máy ảnh theo suốt con đường dài cuộc đời của nhân vật. Mai Thu Huyền là 1 nhân vật như thế.
Nghệ sĩ Văn Thọ đã chụp chân dung Mai Thu Huyền khi cô còn là nữ sinh Trung học và bức ảnh ấy đã mang lại cho ông giải thưởng quốc tế. Tiếp đó, ông lại có những hình ảnh của Mai Thu Huyền trong vai trò của một Diễn viên điện ảnh nổi tiếng, hay với cương vị là Tổng giám đốc FPT Media. Tại triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam”, ông tự hào đặt chân dung của cô trong chủ đề “Phụ nữ đẹp và thành đạt”.
Giáng My
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nhiếp ảnh, Nghệ sĩ Văn Thọ không bao giờ quên những năm tháng mới vào nghề. Đôi khi đạp xe lang thang các con phố, ông bắt gặp một khuôn mặt đẹp liền vội vã rượt xe đuổi theo, đến gần có khi là nhân vật mình đã quen, có khi lại là cái nhìn nhầm hình. Đến nay, ông ít khi đi tìm những cái đẹp bất chợt ấy nữa. Một phần, theo nhận xét của ông, các cô gái ngày nay ra đường bịt mặt quá kín. Mặt khác, những bức hình của ông mang tính chủ đích, không chỉ vẻ đẹp hình thức mà mang cần nét đẹp tâm hồn. Tuy nhiên, chẳng phải vì thế mà Nhiếp ảnh gia Văn Thọ không lặn lội tìm kiếm nhân vật.
Thiếu nữ dân tộc thiểu số
Ông chia sẻ: “Càng có nhiều trải nghiệm sống, tôi càng hiểu vai trò của người phụ nữ quan trọng đến nhường nào. Bất kỳ lĩnh vực nào cũng có những đóng góp của người phụ nữ. Cuộc đời tôi sống nhờ nhiều phụ nữ nên tôi luôn trăn trở mình phải trả ơn cho phái đẹp”. Và một trong những cách để Nghệ sĩ Văn Thọ trả “món nợ” đó chính là triển lãm “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” sẽ được khai mạc vào ngày 6/8 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội).
Sau khi triển lãm kết thúc, Nghệ sĩ Văn Thọ sẽ tặng toàn bộ số ảnh cho Thông tấn xã Việt Nam để lưu trữ. Văn Thọ cũng tiết lộ, nếu còn sức khỏe, ông sẽ tiếp tục thực hiện phần 2 của “Nét đẹp phụ nữ Việt Nam” bởi vẫn còn rất nhiều phụ nữ cần được tôn vinh.
Theo quan niệm truyền thống thì người phụ nữ chỉ được coi là đẹp khi hội đủ các phẩm chất về “tứ đức” (công, dung, ngôn, hạnh). Vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ mãi mãi không bao giờ bị mất đi vì thời nào phụ nữ đẹp cũng cần phải có “tứ đức” nhưng trong sự phát triển của xã hội hiện đại thì nội hàm của “tứ đức” đã đang dần thay đổi cho phù hợp.
Trong số báo này chúng tôi xin tập hợp và phản ánh một số ý kiến, quan điểm về “Phụ nữ và gia đình VN hiện đại”. Đây là một diễn đàn mở nên bạn đọc của GD&TĐ có thể tiếp tục gửi ý kiến trao đổi đến Ban biên tập, chúng tôi sẽ đăng tải trong chuyên mục của trang Gia đình ở các số báo tiếp theo.
Bà Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban DS, GĐ&TE Việt Nam:
Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị
Thưa bà, trong tư cách một người phụ nữ, bà đánh giá như thế nào về vị trí của người phụ nữ ở XH hiện đại?
Bản thân tôi được làm phụ nữ, đã trưởng thành từ công tác cơ sở và trải qua nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là đoàn thể phụ nữ, và nay lại có cơ duyên được gắn bó không chỉ với đối tượng phụ nữ - bà mẹ mà còn có gia đình, trẻ em.
Không hẹn mà đời mình đã gắn chặt với giới. Sự gắn chặt định mệnh này cũng đồng nghĩa với trách nhiệm được đặt trên đôi vai tôi. Đó là mục tiêu phấn đấu cho sự công bằng và bình đẳng của phụ nữ, bảo vệ quyền lợi phụ nữ và trẻ em, cho hạnh phúc của gia đình. Người phụ nữ ở xã hội hiện đại do ý thức được quyền bình đẳng nam nữ mà ngày càng có trách nhiệm to lớn, sâu nặng hơn đối với gia đình và xã hội. Trách nhiệm càng cao, ảnh hưởng càng to lớn. Không gì phủ nhận được vị trí quan trọng của người phụ nữ trong gia đình và xã hội. Thật đơn giản, bạn hãy tưởng tượng xem, nếu như trong ngôi nhà thiếu người phụ nữ? Không có người phụ nữ, dù trong nhà có nhiều người nhưng không có mái ấm. Còn ngoài xã hội, ngày càng có nhiều phụ nữ khẳng định được tài năng và phẩm chất trên các lĩnh vực mà trước đây một vài thập kỷ chỉ dành riêng cho nam giới. Là phụ nữ, tôi tự hào về sự khẳng định giới đó của mình. Nhưng có một cảm nhận tôi đặc biệt muốn nói lời biết ơn và tâm sự cùng nam giới: Người phụ nữ, nhất là phụ nữ đã có gia đình, tạo dựng sự nghiệp và thành đại không chỉ bằng tài năng mà còn có sự giúp đỡ, sự cảm thông, sẻ chia bằng tình thương và trách nhiệm của chồng và các thành viên trong gia đình.
Theo bà, những quan niệm truyền thống về vẻ đẹp của người phụ nữ VN có còn nguyên giá trị? Quan điểm của bà về vẻ đẹp của người phụ nữ VN ngày nay?
Tôi cho rằng những quan niệm truyền thống về vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam với tứ đức “công, dung, ngôn, hạnh” vẫn còn nguyên giá trị. Dân tộc Việt Nam đã sáng tạo và phát triển tứ đức của Nho giáo một cách uyển chuyển, đầy bứt phá. Lịch sử Việt Nam đã ghi lại những tên tuổi phụ nữ đầy tự hào trên các lĩnh vực cầm quân, cầm quyền, văn học, nghệ thuật... Chúng ta rất tự hào bởi chỉ Việt Nam mới có những người phụ nữ độc đáo, dũng cảm, tài năng, đầy tình thương và trách nhiệm như Hai Bà Trưng, Bùi Thị Xuân, Hồ Xuân Hương...
Và chỉ ở Việt Nam mới có Nguyễn Thị Định, có Út Tịch- Người mẹ cầm súng. Có một câu chuyện nghe kể tôi vô cùng khâm phục chất nhân hậu của nữ du kích Củ Chi, chị Bảy Mô, khi chị không bắn những tên lính Mỹ được lệnh càn xuống địa đạo Củ Chi, đang trong tầm ngắm của chị vì lúc ấy, những người lính Mỹ đang khóc khi xem ảnh gia đình, đọc thư người thân, dù lúc đó, diệt được ba tên Mỹ sẽ trở thành Dũng sĩ diệt Mỹ là niềm mơ ước của mọi người. Ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển mạnh mẽ, đất nước đang hội nhập đã làm thay đổi nhiều thứ, con người có nhiều mối quan hệ hơn, năng động hơn, thông minh hơn, làm được nhiều điều thần kỳ hơn nhưng dường như cuộc sống cũng đầy thách thức lo toan hơn, thậm chí có người cảm thấy cô đơn hơn. Hơn lúc nào hết, thiên chức cao quý của phụ nữ được phát huy sẽ làm cuộc sống được cân bằng, trở nên ấm áp, sống động hơn. Đơn giản, bởi người phụ nữ thời hiện đại cũng được trao tặng thiên chức vĩ đại là được làm mẹ. Có bà mẹ, có trẻ em, có tổ ấm thiêng liêng của gia đình là cuộc sống luôn hướng đến sự phát triển bền vững...
Tuy nhiên, để phát triển bền vững, người phụ nữ Việt Nam ngày nay vừa là nhân tố tuyên chiến đẩy lùi đói nghèo, vừa là lực lượng đáng kể góp phần xây dựng cuộc sống no ấm, phồn vinh. Chưa bao giờ người phụ nữ được tạo nhiều điều kiện để phát triển như hôm nay. Và cũng chưa bao giờ, người phụ nữ phải gánh trên vai quá nhiều áp lực như hiện nay. Vì lẽ đó, người phụ nữ Việt Nam ngoài vẻ đẹp truyền thống công, dung, ngôn, hạnh còn phải giỏi, mạnh mẽ và kiên quyết hơn để vươn đến sự phát triển bền vững.
Theo xu hướng phát triển, có phải những giá trị truyền thống, nền tảng của văn hoá gia đình đang đứng trước nguy cơ biến đổi, mai một dần? Vậy các tiêu chí về một gia đình hạnh phúc thời nay có thể dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại?
Có thể nói gia đình có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi cá nhân nói riêng và xã hội nói chung. Một trong những quan điểm nêu trong Chiến lược xây dựng gia đình VN đến năm 2010 là “Giáo dục và xây dựng gia đình luôn kế thừa, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình VN gắn với những giá trị tiên tiến của gia đình trong xã hội phát triển”. Với những giá trị gia đình truyền thống như hiếu thảo, thuỷ chung, trên thuận dưới hoà, gia đình đoàn tụ bên bữa cơm, trong những ngày giỗ tộc... không thể mất đi được. Tuy nhiên, các mối liên kết trong quan hệ giữa các thế hệ trong gia đình và họ hàng nêu trên đang có biểu hiện suy giảm dưới tác động của sự thay đổi cấu trúc gia đình và quá trình phát triển. Chính trong làn sóng chuyển đổi đó, chúng ta càng thấy được vai trò quan trọng của gia đình và đặc biệt vai trò người phụ nữ trong việc lưu giữ các giá trị văn hoá dân tộc. Tôi nghĩ, dù cuộc sống có hiện đại đến đâu, những đứa trẻ vẫn cần đến câu hát ru của mẹ, cần đến món ăn do chính bàn tay mẹ nấu, cần đến những lời dạy con từ những câu ca dao dân ca nhẹ nhàng, thâm thuý của người xưa. Tuy nhiên, nhận thức gìn giữ văn hoá dân tộc không còn chỉ là chuyện đơn lẻ của mỗi bà mẹ mà phải là ý thức của từng thành viên trong gia đình, của mọi người, của xã hội và của cả dân tộc. Đây chính là sức mạnh của văn hoá, sức mạnh của Việt Nam đã được hun đúc ngàn đời và lưu truyền đến ngày nay. Trách nhiệm và bổn phận của mỗi người chúng ta cần ý thức và nỗ lực để dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại - theo hoàn cảnh thực tế và bằng chính cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình. Vậy tại sao trong gia đình, chúng ta không thể dung hoà được cả hai vẻ đẹp truyền thống và hiện đại. Chỉ cần chúng ta nhận thức đúng, nỗ lực thêm một chút, tình thương và trách nhiệm sẽ điều chỉnh được sự lệch lạc nhất thời. Tôi tin như thế!
UB DSGĐTEVN đã có sáng kiến đề xuất Thủ tướng quyết định ngày 28/6 là ngày Gia đình VN, mỗi năm đều đưa ra một chủ đề cụ thể và triển khai các hoạt động. Kết quả đạt được như thế nào và năm nay ngày Gia đình VN sẽ mang chủ đề gì và có liên quan tới vai trò của người phụ nữ không, thưa bà?
Đúng vậy, từ năm 2001 theo đề nghị của Uỷ ban Bảo vệ Chăm sóc và Giáo dục Trẻ em lúc đó nay là Uỷ ban Dân số Gia đình và Trẻ em đã đề nghị Thủ tướng quyết định chọn ngày 28/6 hàng năm là ngày Gia đình VN và từ đó đến nay mỗi năm Uỷ ban luôn chọn một chủ đề cụ thể thiết thực để hướng các hoạt động trọng tâm theo chủ đề đã chọn, và ngày Gia đình VN đã thực sự trở thành ngày hội của các thành viên trong gia đình ở hầu hết các địa phương, các cơ quan, các khu dân cư.
Nhận thức được vai trò quan trọng của gia đình đã chuyển biến mạnh mẽ. Công tác gia đình dần dần được các ngành các cấp quan tâm, đặc biệt là nhiều mô hình, nhiều phong trào hoạt động nhằm xây dựng đạt mục tiêu gia đình ít con no ấm, bình đẳng, tiến bộ và hạnh phúc ngày càng được lan rộng và thiết thực, mặt khác cũng tác động lên án những ảnh hưởng tiêu cực, lối sống thực dụng, lạc hậu. Năm 2006 vừa qua với chủ đề “Thắp sáng tình yêu thương trong mỗi gia đình”, nhiều hoạt động có ý nghĩa nhằm hướng đến xây dựng gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người bằng tình yêu thương, gắn bó giữa các thành viên trong gia đình. Năm nay nước ta đã ban hành Luật bình đẳng giới, và đang trình Quốc hội Luật phòng chống bạo lực trong gia đình. Chúng tôi dự kiến chủ đề năm nay là “Vì một mái ấm không bạo lực”.
Người phụ nữ được đánh giá cao khi hội đủ phẩm chất đẹp người, đẹp nết, vừa đảm trách tốt thiên chức của mình trong gia đình vừa hoàn thành tốt công việc xã hội. Vậy thì, để tương xứng, các đấng nam nhi – những người vốn được coi là trụ cột trong gia đình – có cần phải tạo dựng được vẻ đẹp của mình?
Là phụ nữ, được mệnh danh là phái đẹp, chúng tôi cũng thích người đàn ông của mình cũng phải đẹp chứ. Tuy nhiên, cái đẹp ở đây không dừng lại ở hình thức bên ngoài, mà chính là con người đàn ông mạnh mẽ, trách nhiệm, bao dung, biết yêu thương, chia sẻ, có ý chí và nghị lực vươn lên... Đó là những mong muốn về vẻ đẹp ở người đàn ông của mình. Thật giản dị phải không?
Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam xưa và nay
(GD&TĐ)-Vẻ đẹp của người PNVN in dấu ấn đậm trong thơ ca, nhạc, họa, điêu khắc… và mãi bất tử với thời gian. Họ đã góp phần làm nên vẻ đẹp của văn hoá dân tộc.
Em như cây quế giữa rừng
Ngát thơm ai biết, lẫy lừng ai hay.
Đó là vẻ đẹp chân quê, giản dị và đáng yêu. Ở họ không phải lúc nào cũng là liễu yếu đào tơ, là cái bóng của người đàn ông mà luôn tiềm ẩn một sức mạnh chẳng kém gì nam giới. Họ là một nửa của cuộc sống nhân loại. Nhà văn M. Gôrky (người Nga) đã nói: Không có mặt trời thì hoa không nở/ Không có mẹ hiền, anh hùng, thi sĩ hỏi còn đâu?.
Từ xưa, phụ nữ ta đã có truyền thống chống ngoại xâm: Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh. Trong công cuộc dựng nước và giữ nước đã có nhiều phụ nữ nổi tiếng như: Bà Trưng, Bà Triệu, Ỷ Lan… đã làm cho quân giặc nhiều phen bạt vía kinh hồn. Hai Bà Trưng đã từng:
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định, dẹp yên biên thùy.
Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã xuất hiện nhiều gương chiến đấu hy sinh anh dũng của các chị: Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Minh Khai, Mạc Thị Bưởi, Nguyễn Thị Nhỏ, Nguyễn Thị Chiên, Trần Thị Lý, Nguyễn Thị Tuyển, Nguyễn Thị Hằng, Võ Thị Thắng, chị Út Tịch, mẹ Tơm, mẹ Suốt, bà Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Bình, Trương Mỹ Hoa v.v. Quyết tâm đánh giặc đến cùng của các mẹ, các chị là "Còn cái lai quần cũng đánh" (Người mẹ cầm súng – Nguyến Thi)
Trên lĩnh vực Văn học Nghệ thuật, Giáo dục, Khoa học… nhiều phụ nữ là những nhà thơ, nhà văn, hoạ sĩ nhạc sĩ, kỹ sư, bác sĩ, tiến sĩ tài năng như: Diệu Nhân (người Phú Thọ)- một thiền sư, nữ sĩ thời Lý; Nguyễn Thị Duệ (người Chí Linh- Hải Dương, bà Huyện Thanh Quan (tức Nguyễn Thị Hinh), người Hà Nội- một nhà thơ tài hoa ở thế kỷ thứ XIX; bà Bảng Nhãn (tức Lê Thị Liễu)- nữ sĩ tài hoa nổi tiếng ở đất Quảng Nam; và các nhà thơ như Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm… cho tới Anh Thơ, Vân Đài, Mộng Cầm, Sương Nguyệt Ánh, Xuân Quỳnh, Phan Thị Thanh Nhàn, Thuý Bắc, Lâm Thị Mỹ Dạ, Dương Thị Xuân Qúy v.v.
Trên bất kỳ lĩnh vực nào, ở giai đoạn lịch sử nào ta cũng đều bắt gặp tên tuổi của những phụ nữ nổi tiếng, làm vẻ vang dân tộc. Cả thế giới đều tôn vinh phụ nữ. Chúng ta hãy nhìn lại những quan niệm về vẻ đẹp của người PNVN xưa và nay. Vẻ đẹp ấy biểu hiện qua hình thể, lý tưởng và lẽ sống, trí tuệ và tâm hồn. Hay nói một cách khác đó là vẻ đẹp về hài hoà giữa hình thức và nội dung.
Trước CMT8 phần lớn PNVN nhuộm răng đen, búi tóc đuôi gà, mặc áo tứ thân, chít khăn mỏ quạ, đội nón quai thao… Ca dao-dân ca, thơ văn, nhạc hoạ đã ghi lại:
Một yêu tóc bỏ đuôi gà
Hai yêu ăn nói mặn mà có duyên
Ba yêu má lúm đồng tiền
Bốn yêu răng nhuộm hạt huyền thêm xinh
Năm yêu con mắt hữu tình…
Hay như những câu:
“Những người con mắt lá dăm/ Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền”
“Ai làm cái nón quai thao/ Để cho anh thấy cô nào cũng xinh”.
“Ngó lên đầu tóc em bao/ Chéo khăn em bịt dạ nào chẳng xiêu”.
“Cô kia bới tóc đuôi gà/ Nắm đuôi cô lại hỏi nhà cô đâu?”
“Bước lên xe đầu đội khăn rằn/ Dáng đi yểu điệu, ngồi gần say mê”
“Răng đen ai nhuộm cho mình/ Để duyên mình đẹp, để tình mình ưa”
“Những người thắt đáy lưng ong/ Vừa khéo chiều chồng lại khéo nuôi con”.v.v…
Hoặc trong thơ Nguyễn Bính:
Nào đâu cái yếm lụa sồi
Cái dây lưng đủi nhuộm hồi sang xuân
Nào đâu cái áo tứ thân
Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen? (Chân quê).
Một thời cha ông ta lại quan niệm người phụ nữ có khuôn mặt chữ điền mới đẹp Mặt chữ điền lắm tiền nhiều ruộng. Đó là vẻ đẹp phúc hậu, đã từng đi vào thơ Hàn Mặc Tử: Vườn ai mướt quá xanh như ngọc/ Lá trúc che ngang mặt chữ điền (Đây thôn Vĩ Dạ). Đến thời hiện đại vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ thật lắm màu nhiều sắc. Cái áo tứ thân của mẹ ta xưa đã được cách điệu thành áo dài với nhiều kiểu dáng. Tà áo em bay bay, bay bay trong nắng dịu dàng/ Aó bay trên đường như mây xuống phố/ Áo trên sân trường tựa cánh chim câu. Đẹp biết bao quê hương cho em chiếc áo nhiệm màu! (Một thoáng quê hương - Từ Huy và Thanh Tùng).
Nhà thơ Nguyễn Duy đã đã nhớ lại một thời áo trắng sân trường:
Thướt tha áo trắng nói cười
Để ta thương nhớ một thời áo nâu (Áo trắng má hồng).
Nhà thơ Lê Đình Cánh thì:
Ở đâu tôi cũng phải lòng
Những cô thôn nữ nâu sồng áo quê (Cảnh nghèo)
Còn nhà thơ Phạm Đình Ân lại bị hút hồn bởi chiếc áo nâu của cô gái:
Anh yêu áo trắng, áo hồng
Lại càng yêu đến vô cùng: áo nâu! (Áo nâu)
Hoặc anh cảm nhận được vẻ đẹp nền nã của chiếc áo đen mà ai đã mặc trong cái thuở ban đầu:
Áo đen ai mặc tình cờ
Để cho ai nhớ bây giờ ai quên?
… Thanh tao nào phải kén màu
Sắc đen ngậm ánh sáng vào bên trong… (Áo đen).
Nhà thơ Bùi Văn Bồng trong một buổi chiều tà bên bờ sông Hậu khi nhìn thấy cô gái Nam Bộ mặc áo bà ba, chèo xuồng ba lá đã quên cả lối về, vì đã quá đam mê trước vẻ đẹp của tà áo diệu kỳ này:
… Dòng sông thì rộng mênh mông
Aó em lại thắt eo hông làm gì
Khen ai khéo chít đường ly
Để cho tà áo thầm thì lời quê.
(Aó bà ba)
Vẻ đẹp của chiếc áo bà ba ấy cũng đã hơn một lần được nhạc sĩ Nhật Trường- Trần Thiện Thanh ngợi ca: Chiếc áo bà ba trên dòng sông thăm thẳm/ Em gái Ninh Kiều tóc dài chấm lưng thon.
Nhưng có lẽ vẻ đẹp lâu bền nhất của người con gái và có sức quyến rũ lạ kỳ là cái duyên ngầm. Chẳng thế mà khi chồng giận, cô gái đã rất khéo nhỏ nhẹ:
Chồng giận thì vợ làm lành
Miệng cười tủm tỉm: rằng anh giận gì?
chứ không như cô gái khác quá vội vàng và dứt khoát để chia tay:
Đất xấu vắt chẳng nên nồi
Anh đi lấy vợ để tôi lấy chồng.
Hoặc có cô thẳng thừng tuyên bố:
Chồng gì anh, vợ gì tôi
Chẳng qua là cái nợ đời cầm tay.
Hạnh phúc của vợ chồng, của gia đình đôi khi chỉ vì một sự tự ái, một chút nghi ngờ thiếu cảm thông là có thể đổ vỡ. Nhưng đa số PNVN rất giàu lòng vị tha và có đức hy sinh. Có người đã tự hạ mình xuống tận cùng để giữ gìn hạnh phúc:
Chàng ơi phụ thiếp làm chi
Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng.
Hoặc có khi hạnh phúc đã tan vỡ, người vợ đã chia tay anh chồng phụ bạc rồi nhưng vẫn còn khuyên và lo cho anh:
Anh về lấy vợ bên sông
Còn tôi tơ tưởng lấy con ông lái đò
Phòng khi sóng cả, gió to
Để tôi còn kịp chở đò đưa anh.
Anh đã có vợ khác, tôi đã có chồng, nhưng tôi vẫn độ lượng cứu giúp anh những lúc thất cơ lỡ vận, khi anh gặp phải cảnh cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt. Thế mới biết tấm lòng vị tha của PNVN đẹp biết chừng nào!
Cách mạng tháng Tám 1945 đã làm một cuộc đổi đời cho dân tộc. Những cô yếm thắm răng đen, sột soạt quần nâu, mặc áo tứ thân đã cầm súng, cầm cuốc đi phá đường, cản bước tiến của thực dân Pháp, gác lại mọi chuyện gia đình:
Nhà em phơi lúa chưa khô
Ngô chửa vào bồ, sắn thái chưa xong
Nhà em con bế con bồng
Em cũng theo chồng đi phá đường quan. (Tố Hữu)
Họ là những phụ nữ ba đảm đang, ba sẵn sàng việc nước, việc nhà để chồng con yên tâm đánh giặc. Đã có biết bao bà mẹ VN trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ/ Các anh không về, mình mẹ lặng im (Tạ Hữu Yên). Có mẹ ở Hà Bắc đã vá hơn hai trăm chiếc áo cho bộ đội, chiến sĩ: …Tấm áo ấy bấy lâu nay con thường vẫn mặc/ Để nhớ ngày chúng con về Hà Bắc/ Quần nhau với giặc, áo con rách thêm/ Nên các mẹ già lại phải thức thâu đêm vá áo/ Tấm áo ấy bấy lâu nay con quý hơn cơm gạo/ Đời mẹ nghèo thương áo rách/ Áo rách nên thương/ (Nguyễn Văn Tý).
Người mẹ trong bài thơ Đất quê ta mênh mông của Dương Hương Ly đã Ðào hầm từ lúc tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc/ Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác/ Bao đêm ròng tiếng cuốc vọng năm canh. Tấm lòng mẹ rộng mênh mông như luỹ như thành, có thể dấu cả sư đoàn dưới đất. Chính những việc làm tưởng như nhỏ nhoi của các mẹ, các chị đã góp phần làm nên một Dáng đứng Việt Nam, một sức mạnh Việt Nam tạc vào thế kỷ. Những bà má ở Hậu Giang, bà Bầm ở Trung du, bà Bủ ở Việt Bắc, mẹ Tơm ở Thanh Hoá, mẹ Suốt ở Quảng Bình, chị Út Tịch ở Cầu Kè, Trà Vinh… và biết bao các mẹ, các chị đã đi vào thơ ca, nhạc, hoạ. Chị Út Tịch với quyết tâm đánh Mỹ đến cùng Còn cái lai quần cũng đánh.
Những cô gái người Pa cô, Vân Kiều đi tải đạn, và tay vót chông miệng hát không nghỉ. Những cô gái Châu Yên ở Tây Bắc với bàn tay vén khéo Đụng vào khung cửi vải thành hoa/ Vung nắm tấm hoá ra đàn gà, thế mà các cô đã dùng súng trường hạ thần sấm, con ma của không lực Huê kỳ. Mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh), tuổi đẹp như trăng rằm từ 18 đến 20 đã ngã xuống để làm xanh một khoảng trời con gái (Lâm Thị Mỹ Dạ). Nhiều cô gái Em ở nông trường hay ra biên giới miệng vẫn hát vang lời ca Cuộc đời vẫn đẹp sao, tình yêu vẫn đẹp sao! Những cô giáo ở Tây Bắc, Việt Bắc, Tây Nguyên hay ở vùng sâu, vùng xa hy sinh cả tuổi xuân để đem chữ Cụ Hồ tới đàn em thơ ở các bản làng dân tộc xa xôi, hẻo lánh.
Cô giáo người Tày Tô Thị Rĩnh đã dùng tiếng đàn để thu hút các em học sinh người Hmông tới lớp, lấy đồng lương ít ỏi của mình để mua tập vở cho các em. Ta hãy nghe lời Tự hát, tự ru lòng mình đến rơi nước mắt của các cô giáo ở một bản làng heo hút vùng cao:
Ở rừng tự hát ru nhau
Lá trầu chị héo, quả cau em già
Ước ao có một gian nhà
Có trưa đưa võng đón bà lên chơi… (Em đi - Lê Đình Cánh).
Những người PNVN đẹp trong lao động, đẹp trong chiến đấu, và trong đời thường họ càng đẹp hơn. Người vợ đã nén nỗi đau, tiễn chồng ra trận và hứa với anh: Lúa tốt lắm anh ơi/ Giải thi đua em giật (Trần Hữu Thung), vẫn luôn xoè bàn tay bấm đốt , nhìn hoa bưởi, hoa chanh mà mong ngày anh về. Chị không mang nỗi buồn bi luỵ như người chinh phụ xưa trong buổi tiễn đưa:
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? (Chinh phụ ngâm)
Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn đã cảm nhận được vẻ đẹp kín đáo của một cô gái nông thôn gói bông bưởi vào chiếc khăn tay tặng người yêu ngày mai ra trận: Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu…/Hai người chia tay sao chẳng nói điều chi/ Mà hương thầm thơm mãi bước người đi. Nhiều cuộc chia tay đẹp như cánh nhạn lai bồng dưới một trời phượng đỏ.
Những người mẹ, người vợ ở hậu phương luôn làm yên lòng người đi chiến đấu. Nàng dâu và mẹ chồng càng thương nhau hơn: Phải đâu mẹ của riêng anh/ Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi/ Mẹ tuy không đẻ không nuôi/ Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong… (Xuân Quỳnh). Người mẹ nào mà chẳng thấy mát lòng hả dạ khi nghe những lời tâm tình của nàng dâu như thế! Người phụ nữ hôm nay không còn là những cô gái xưa trong thơ Nguyễn Bính: Em là con gái trong khung cửi/ Dệt lụa quanh năm với mẹ già. Họ cũng không hoá đá như nàng Tô Thị xưa. Họ là một nửa của vẻ đẹp cuộc sống, và chiếm hơn 50% dân số nhân loại.
Vẻ đẹp hình thể và vẻ đẹp tâm hồn của người PNVN ngày nay đã được nâng lên một bước phù hợp với thời đại trong xu thế hội nhập toàn cầu, nhưng vẫn giữ được tính dân tộc đậm đà. Họ vẫn phát huy vẻ đẹp của một thời anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang và còn mang vẻ đẹp về trí tuệ. Nhiều chị em là những giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ … ngang hàng hoặc vượt nam giới. Những hoa hậu, á hậu, hoa khôi, người đẹp thời trang hôm nay là những sinh viên các trường Đại học, Cao đẳng, biết hát hay, múa giỏi, trả lời ứng xử tinh thông. Họ không còn là những người đẹp trong cung cấm xưa để điểm tô cho ngai vàng phong kiến. Họ đang viết tiếp trang sử oanh liệt của Bà Triệu, Bà Trưng dưới thời đại mới. Những Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Hằng, Ngô Thị Tuyển… như có mặt khắp nơi trên mọi nẻo đường của Tổ quốc.
Vẻ đẹp của người PNVN in dấu ấn đậm trong thơ ca, nhạc, họa, điêu khắc… và mãi bất tử với thời gian. Họ đã góp phần làm nên vẻ đẹp của văn hoá dân tộc. Chúng ta hãy cùng chia sớt nỗi đau của các mẹ, các chị trong quá khứ, và cùng vui, cùng tự hào với những gì mà các mẹ, các chị đã góp phần làm nên vẻ đẹp của phụ nữ trong cuộc sống hôm nay và mai sau.
Quà Tặng Donate
