Chị Kiều Lan, một du khách nhiều lần đến miền Trung cho biết: “Đã từ lâu, theo thói quen đến bất cứ nơi nào tôi đều tìm mua bưu thiếp. Có nơi đến nhiều lần thì cố tìm những bưu thiếp mới hơn. Chỉ có Đà Nẵng, Nha Trang, Hội An có thể tìm được nhưng toàn là những bưu thiếp cũ vài năm trước đã có, ít tìm được cái mới. Rất muốn tìm một bưu thiếp về pháo hoa Đà Nẵng… thật khó”.

Đặc sản, hàng lưu niệm cần có hình thức tiếp thị phù hợp mới được khách chọn mua. Ảnh: Lê Quang Nhật

Đầu tháng 7 vừa rồi, người viết có dịp đến Lý Sơn, nhất định phải tìm một “bằng chứng” gì đó để về khoe với bạn bè còn khó hơn. Rất may khi đến thăm dòng họ Đặng ở đảo Lý Sơn, người đã hiến tặng cho Nhà nước bản gốc duy nhất Sắc chỉ của vua Minh Mạng phái một đoàn thuyền với 24 lính thủy ra canh giữ quần đảo Hoàng Sa vào năm Minh Mạng thứ 15, tức năm Giáp Ngọ (1834). Trong tờ lệnh đó có đóng triện của hai vị quan bố chánh và án sát tỉnh Quảng Ngãi ghi rất rõ những tên tuổi tham gia hải đội Hoàng Sa đợt này như Đặng Văn Siểm, Dương Văn Định...

Ông lão họ Đặng rất vui lôi ra bản sắc lệnh photo kẹp trong tờ báo Tuổi Trẻ chủ nhật có viết bài về mình khoe và tặng nhà báo bản sắc phong này. Sau đó bản sắc lệnh này đã được photo ra rất nhiều bản để tặng bạn bè, dù là bản chữ Hán, chẳng ai hiểu gì, nhưng vì nó lạ, ai cũng muốn có. Tôi chợt nghĩ: tại sao không nhân bản lên hàng vạn tờ trên loại giấy dó cao cấp, trang trọng bán cho khách tham quan?

Sài Gòn có cả khu chợ Bà Hoa ở Tân Bình, không thiếu một món đặc sản miền Trung chính gốc nào. Ấy thế, nhưng mỗi lần người Sài Gòn đi xa lại không thể không mua quà. Đến Bình Định thấy có loại bánh Hồng (làm từ bột nếp và dừa dẻo của Tam Quan, Quảng Ngãi) ăn rất ngon và lạ. Nhưng không biết làm sao mà dùng, người ta chỉ bán một tảng khoảng nửa ký. Khi mua về phải ngồi tỉ mẩn cắt từng ô vuông như con cờ cho dễ ăn, và tự phải làm hộp để biếu tặng cho trang trọng. Đường phèn, đường phổi cũng bán theo ký, theo tảng. Giá mà có loại từng viên vuông, tròn đựng trong những chiếc lọ xinh xắn để uống càphê, pha trà thì rất nhiều người sẵn lòng mua. Bây giờ đâu có nhà ai đông người, mua làm gì nhiều và mỗi lần ăn phải chặt, phải bổ, phải xẻ.

Các loại bánh in, bánh oản bao năm rồi chỉ có một khuôn mẫu, một loại giấy gói… Phải chi cũng cái bánh ấy, được làm từ khuôn có mô hình một tháp Chăm được gói hay đóng hộp từ đay dệt chiếu cói, hay bọc một lớp thổ cẩm bên ngoài, hoặc chí ít là một loại giấy gói có hoa văn của thổ cẩm Chăm, thì giá trị sẽ tăng lên gấp bội.

Tại các nước dù không có, người ta cũng cố dựng lên những câu chuyện quanh xuất xứ của sản phẩm để kể cho du khách nghe, thuyết phục du khách mua và họ có chuyên viên tiếp thị bằng những câu chuyện kể cho đặc sản làng nghề. Nhưng tiếc thay cá bống Sông Trà, nước mắm Nam Ô, gốm Bàu Trúc, tré Bà Đệ, nem Chợ Huyện, rượu Bàu Đá… mỗi sản phẩm của mình tự nó đều có cuộc đời và những câu chuyện kể rất hay nhưng du khách chỉ thường được nghe mặt trái, mặt tiêu cực, do đồn thổi… Ai sẽ là người chịu khó sưu tầm, hiểu biết tường tận và viết nên, tô điểm thêm cho chuyện đời các đặc sản truyền thống và qua đó góp phần tiếp thị thêm cho du lịch?

Mai Chuyên